Zaburzenia psychiczne

Do zaburzeń psychicznych zaliczanych jest szereg rozmaitych problemów. Wśród nich wymienia się zarówno depresję, jak i spotykane u dzieci całościowe zaburzenia rozwoju czy typowe dla osób starszych otępienia. Zaburzeniami psychicznymi są również zaburzenia odżywiania, zaburzenia snu czy zaburzenia osobowości, ale to tylko niektóre z zaburzeń psychicznych. Po jakich objawach rozpoznać, że przyczyną pewnych zachowań są zaburzenia psychiczne?

 

Wyróżnia się wiele przyczyn zaburzeń psychicznych, tak samo dużo – a nawet więcej – wymienia się odmian samych zaburzeń psychicznych. Poszczególne zaburzenia psychiczne różnią się m.in. tym, jakiego zakresu dotyczą występujące w ich przebiegu objawy (czasami dotyczą one nastroju, a czasami odżywiania), a także tym, w jakich grupach wiekowych występują.

Zaburzenia psychiczne: zaburzenia nastroju (afektywne)

Jako nastrój definiowany jest stan emocjonalny, który utrzymuje się przez dłuższy czas. Nastrój może być wyrównany, obniżony lub zawyżony. Poszczególne z zaburzeń nastroju mogą być związane z jego obniżeniem, jak to ma miejsce w różnych rodzajach zaburzeń depresyjnych oraz w dystymii. Jednak zaburzenia afektywne mogą przybierać także formę zmiennych epizodów obniżonego i podwyższonego nastroju, co spotykane jest w przypadku choroby afektywnej dwubiegunowej czy cyklotymii.

Zaburzenia psychiczne: zaburzenia otępienne

Otępienia są zaburzeniami psychicznymi, które są charakterystyczne przede wszystkim dla osób starszych. Zaburzenia otępienne związane bywają z zaburzeniami czynności poznawczych (takimi jak pogorszenie uwagi, koncentracji czy zdolności pamięciowych), mogą one jednak doprowadzać również i do tego, że doświadczający ich pacjent nie będzie w stanie samodzielnie egzystować. Do tego typu zaburzeń psychicznych zalicza się wiele chorób, takich jak: choroba Alzheimera, otępienie czołowo-skroniowe czy otępienie z ciałami Lewy’ego.

Na zaburzenia psychiczne cierpi prawie jedna czwarta społeczeństwa

Zaburzenia psychiczne: zaburzenia urojeniowe, schizofrenia i zaburzenia schizoafektywne

Jednymi z bardziej zakłócających funkcjonowanie pacjenta zaburzeń psychicznych są te, gdzie pojawiają się zaburzenia treści myślenia w formie urojeń. Urojeniami nazywane są nieprawidłowe przekonania, w których prawdziwość pacjent bezapelacyjnie wierzy – żadne, nawet najbardziej racjonalne argumenty, nie są w stanie go przekonać, że tak naprawdę się on myli.

W przebiegu tych problemów psychicznych pacjent przejawiać może zarówno urojenia prześladowcze, jak i wielkościowe czy hipochondryczne. Wyróżnia się tutaj również specyficzne zaburzenia urojeniowe, takie jak np. zespół Cotarda, zespół Capgrasa czy paranoję indukowaną i zespół Fragoliego.

Urojenia stanowią również problem, który pojawia się w innych jednostkach psychiatrycznych: schizofrenii i zaburzeniu schizoafektywnym. Schizofrenia to choroba psychiczna, która związana bywa z bardzo różnorodnymi objawami: pacjenci mogą doświadczać zarówno urojeń i omamów, jak i zaburzeń czynności ruchowych (zakres objawów zależny jest od tego, na jaki rodzaj schizofrenii cierpi pacjent). Zaburzenie schizoafektywne to z kolei dolegliwość, w której występują zarówno zaburzenia nastroju, jak i objawy podobne do zaburzeń psychotycznych, jednakże zakres doświadczanych przez pacjenta dolegliwości nie pozwala na rozpoznanie ani czystej schizofrenii, ani samych zaburzeń afektywnych.

Zaburzenia psychiczne: zaburzenia nerwicowe

Cechą łączącą zaburzenia psychiczne w postaci nerwic jest doświadczanie przez pacjentów różnego rodzaju lęku. Współcześnie nawet dość często termin „zaburzenia nerwicowe” zastępowany jest innym. Problemy te określane bywają jako „zaburzenia lękowe”.

Do zaburzeń nerwicowych zaliczany jest szereg różnorodnych problemów, takich jak:

Wśród zaburzeń nerwicowych wymienia się także problemy, które są związane z reakcją na ciężki stres, takie jak:

Do omawianej grupy problemów zalicza się też zaburzenia dysocjacyjne i konwersyjne. Obie z wymienionych związane są z konfliktami psychologicznymi, jednak w zaburzeniach dysocjacyjnych dochodzi do różnych zmian świadomości pacjenta, z kolei w zaburzeniach konwersyjnych pojawiają się niespecyficzne dolegliwości somatyczne. Warto nadmienić, że zaburzenia konwersyjne zaliczane są do szerszej grupy zaburzeń somatomorficznych, w których problemy psychiczne doprowadzają do różnorodnych objawów ze strony ciała. Obok wspomnianych, do zaburzeń somatomorficznych zaliczane są również m.in. uporczywe bóle psychogenne czy zaburzenia hipochondryczne.

Zaburzenia psychiczne: zaburzenia odżywiania

Zaburzenia odżywiania to zaburzenia psychiczne, które najczęściej spotykane są u nastolatków i młodych dorosłych. Najbardziej znanymi z nich są anoreksja (jadłowstręt psychiczny) oraz bulimia(żarłoczność psychiczna), ale obecnie postuluje się, aby do zaburzeń odżywiania zaliczać coraz więcej problemów– jako przykłady takowych można podać zaburzenie z napadami objadania się, ortoreksję czy drunkoreksję.

Zaburzenia psychiczne: zaburzenia snu

Do zaburzeń snu zalicza się dyssomnie (związane z nieprawidłową ilością lub jakością snu) oraz parasomnie (są nimi zjawiska, do których dochodzi w czasie snu). Wśród dyssomni wyróżnia się bezsenność, jak i nadmierną senność (hipersomnię), a także narkolepsję. Parasomniami są z kolei sennowłóctwo (somnambulizm) oraz lęki nocne i koszmary senne.

Zaburzenia psychiczne: zaburzenia osobowości

Zaburzeniami osobowości określa się zaburzenia psychiczne, w których dochodzi do wystąpienia utrwalonych i skrajnych zaburzeń różnych cech osobowości (zauważalne są różnice w stosunku do przeciętnych, występujących u większości ludzi, cech osobowości, a oprócz tego różnice te doprowadzają do zaburzeń funkcjonowania pacjenta w różnych środowiskach, m.in. zawodowym czy rodzinnym).

Rodzajów zaburzeń osobowości wymienia się wiele. W tej grupie zaburzeń psychicznych wyróżnia się zarówno osobowość anankastyczną z tendencją do ciągłej kontroli, osobowość histrioniczną z potrzebą kierowania na siebie uwagi całego otoczenia czy osobowość borderline, gdzie występują m.in. impulsywność, niestabilność relacji uczuciowych i niejasny obraz własnej osoby.

Zaburzenia psychiczne specyficzne dla dzieci

Dzieci, niestety, podobnie jak osoby dorosłe, mogą doświadczać różnych zaburzeń psychicznych. Część z tych problemów występuje i u osób dorosłych (mowa tutaj chociażby o depresji, zaburzeniach tikowych czy o schizofrenii), inne z kolei są typowe dla wieku dziecięcego. Do drugiej z wymienionych grup zalicza się takie dziecięce zaburzenia psychiczne, jak:

Zaburzenia psychiczne: zaburzenia psychoseksualne

Zaburzenia psychoseksualne ogólnie dzielone są na dwie kategorie. Pierwszą z nich są dysfunkcje seksualne niezwiązane ze zmianami organicznymi czy jakimiś schorzeniami somatycznymi. Do niej zaliczane są takie problemy, jak np. utrata potrzeb seksualnych, awersja seksualna czy wytrysk przedwczesny i dyspareunia nieorganiczna.

Drugim rodzajem zaburzeń psychoseksualnych są zaburzenia identyfikacji płciowej. Do tej grupy problemów zaliczane są np. fetyszyzm i ekshibicjonizm, ale i pedofilia czy zaburzenia preferencji seksualnych (w postaci np. nekrofilii czy zoofilii).

Zaburzenia psychiczne związane ze stosowaniem substancji psychoaktywnych

Substancje psychoaktywne – alkohol, narkotyki czy nawet leki – prowadzić mogą do specyficznych zaburzeń podczas ich zażywania, jak i mogą one być przyczyną różnych zaburzeń psychicznych w przyszłości. Szeroko znane są przede wszystkim te zaburzenia psychiczne, które są konsekwencją długotrwałego, nadmiernego spożywania alkoholu – wśród nich wymieniane są chociażby paranoja alkoholowa, zespół Otella czy zespół amnestyczny Korsakowa.